>> Xem thêm: Soạn gió lạnh đầu mùa (trang 74) – Ngữ văn 6 tập 1 – Kết nối tri thức
CỤM ĐỘNG TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
1. Tìm một cụm động từ trong truyện Gió Lạnh đầu mùa. Từ động từ của cụm từ đó, hãy tạo ra ba cụm động từ khác.
Trả lời:
- Cụm động từ trong bài văn Gió lạnh đầu mùa là:
– Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo.
>> Cụm động từ : hăm hở chạy về nhà lấy áo
>> Động từ chính: chạy
- Từ động từ “chạy”, chúng ta có thể tạo ra 3 cụm động từ khác như:
– Những con hưu chạy vắt chân lên cổ khi bị đàn báo đen tấn công.
– Tôi chạy thật nhanh về nhà vì sợ mẹ mắng.
– Lũ chuột chạy nhanh như cắt khi nghe tiếng mèo kêu.
2. Trong truyện gió lạnh đầu mùa, thạch lam thường sử dụng kiểu câu có vị ngứ là chuỗi cụm động từ, chẳng hạn: Mẹ sơn nghe thấy, đặt chén nước chè xuống, bảo chị Lan. Hãy tìm thêm trong văn bản này hai câu văn có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt đó.
Trả lời:
Hai câu trong Gió lạnh đầu mùa có vị ngữ là chuỗi cụm động từ:
– Bữa cơm về tới nhà, Sơn không thấy mẹ đâu cả, hỏi vú già? >> Cụm động từ: Không thấy mẹ đâu cả
> Tác dụng cách diễn đạt: Nó nhấn mạnh sự sốt sắng, lo lắng của Sơn khi không thấy mẹ.
– Chúng nó thấy chị em Sơn, đều lộ vẻ vui mừng, nhưng chúng vẫn đứng xa, không dám vồ vập. >> Cụm động từ : Nhưng chúng vẫn đứng xa, không dám vồ vập.
> Tác dụng: Nhấn mạnh sự dè dặt, dè chừng của đám trẻ trong xóm khi cảm thấy mình nghèo khó hơn chị em Sơn. Những đứa trẻ này tự ti và có phần sợ hãi.
3. (Soạn thực hành tiếng việt ) Tìm cụm động từ trong những câu sau. Xác định động từ trung tâm và những ý nghĩa mà động từ đó được bổ sung
Trả lời:
a. Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng
– Cụm động từ: thấy đất khô trắng
– Động từ trung tâm: thấy
– Tác dụng: Nhấn mạnh cho việc nhìn ra ngoài sân của Sơn, nhấn mạnh sự nhận biết, quan sát của sơn khi gió lạnh về.
b. Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đóng quần áo rét
– Cụm động từ: Lật cái vỉ buồm
– Động từ chính: Lật
– Tác dụng: Nhấn mạnh việc tìm kiếm của mẹ Sơn, xoay chuyển một vật.
c. Mẹ tôi còn hẹn mua cho tôi một cái áo len nhiều tiền hơn nữa kia.
– Cụm động từ: Hẹn mua cho tôi một cái áo len
– Động từ chính: Mua
– Tác dụng: Nhấn mạnh việc mua quần áo cho Sơn
d. Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo.
– Cụm động từ: hăm hở chạy về nhà lấy áo
– Động từ chính: Chạy
– Tác dụng: thể hiện tinh thần hăng hái chạy về lấy áo cho Hiên.
4. (Soạn thực hành tiếng việt ) Tìm một cụm tính từ trong truyện Gió lạnh đàu mùa. Với tính từ đó, hãy tạo ra ba cụm tính từ khác.
Trả lời:
Một cụm tính từ trong truyện Gió lạnh đầu mùa:
– Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta không sợ mẹ mắng ư
– Cụm tính từ: quý quá
– Tính từ chính: quý
Đặt câu:
– Tôi vẫn rất quý nó dù nhiều năm không gặp.
– Nó là đứa trẻ nghịch ngợm, nhưng mẹ tôi vẫn rất quý nó.
– Hương là con bác họ tôi, nó ít đến nhà tôi chơi nhưng tôi rất quý nó.
5. (Soạn thực hành tiếng việt) Tìm cụm tính từ trong những câu sau. Xác định tính từ trung tâm và những ý nghĩa mà tính từ đó được bổ sung.
Trả lời:
a. Năm nay rét sớm hơn mọi năm vú nhỉ
– Cụm tính từ: Rét sớm hơn mọi năm
– Tính từ: rét
– Nó có ý nghĩa nhấn mạnh cho việc mùa đông đến sớm
b. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, những làng ở xa, Sơn thấy rõ như gần.
– Cụm tính từ: Trong hơn mọi hôm
– Tính từ: trong
– Nhấn mạnh cho sự trong veo cảu bầu trời
c. Cái áo này mặc thì nóng lắm
– Cụm tính từ: nóng lắm
– Tính từ: nóng
– Nhấn mạnh cho cái nóng nực khi mặc cái áo vào.
6. Các câu sau có vị ngữ là một từ. Hãy mở rộng vị ngữ thành cụm tính từ.
Trả lời:
a. Gió rét
>> Hôm nay, gió rét quá
b. Tòa nhà cao
>> Sau khi hoàn thành thi công, tòa nhà cao quá ngoài sức tưởng tượng của tôi.
c. Cô ấy đẹp
> Cô ấy đẹp quá khiến tôi nhìn không chớp mắt.
7. (Soạn thực hành tiếng việt ) Viết đoạn văn nói về cảm xúc của em lúc giao mùa, trong đó có ít nhất một cụm động từ hoặc một cụm tính từ làm thành phần chính của câu.
Trả lời:
Sáng nay tỉnh dậy, tôi thấy hơi lạnh khi bước xuống giường. Bước ra ngoài sân, tôi thấy bầu trời xám xịt, đất khô cằn. Vậy là, mùa đông đã đến rồi. Tôi háo hức vào nhà lấy chiếc áo khoác hình con thỏ xinh xắn mặc vào. Đây là chiếc áo khoác mà tôi thích nhất. Mẹ đã đun sẵn một nồi nước ấm để tôi rửa mặt. Mùa đông thật tuyệt vời.
>> Cụm động từ: Bước ra ngoài sân, tôi thấy bầu trời xám xịt, đất khô cằn
>> Động từ chính: thấy