Soạn Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh trang 12-15, sách giáo khoa Ngữ Văn 9 tập 1

I – TÌM HIỂU VIỆC SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH

Câu 1: Ôn tập văn bản thuyết minh

Văn bản thuyết minh có những tính chất gì? Nó được viết ra nhằm mục đích gì? Cho biết các phương pháp thuyết minh thường dùng?

Trả lời:

+ Văn bản thuyết minh có tính chất khách quan, thực dụng, dựa trên cơ sở khoa học.

+ Văn bản thuyết minh được viết ra nhằm mục đích cung cấp tri thức khách quan về đặc điểm, nguyên nhân các sự vật, sự việc, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội hữu ích cho con người.

+ Các phương pháp thuyết minh thường dùng:

– Phương pháp so sánh

– Phương pháp nêu ví dụ

– Phương pháp giải thích, định nghĩa

– Phương pháp dùng số liệu

– Phương pháp phân tích, phân loại

– Phương pháp liệt kê

Câu 2: Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật

Đọc văn bản sau và cho biết: Văn bản này thuyết minh đặc điểm của đối tượng nào? Văn bản có cung cấp được tri thức khách quan về đối tượng không? Văn bản đã vận dụng phương pháp thuyết minh nào là chủ yếu? Đồng thời để cho sinh động, tác giả còn vận dụng biện pháp nghệ thuật nào?

Trả lời:

+ Văn bản này thuyết minh đặc điểm của đối tượng: Đá và nước tạo nên vẻ đẹp kì lạ của vịnh Hạ Long.

+ Văn bản đã cung cấp tri thức khách quan, khoa học, chính xác về đối tượng đá và nước.

+ Văn bản đã sử dụng phương pháp thuyết minh định nghĩa, phương pháp liệt kê, phương pháp giải thích.

+ Đồng thời, để cho sinh động tác giả còn sử dụng thêm biện pháp nghệ thuật nhân hóa, tưởng tượng để làm nổi bật đặc điểm của đá và nước, gây hứng thú hấp dẫn người đọc.

II – LUYỆN TẬP

Câu 1 (Soạn Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh): Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi

Trả lời:

a) Văn bản trên có tính chất thuyết minh.

+ Tính chất thuyết minh được thể hiện khi giới thiệu loài ruồi một cách khoa học “Con là Ruồi xanh, thuộc họ côn trùng, hai cánh mắt lưới”,  “Họ hàng con rất đông, gồm Ruồi trâu, Ruồi vàng, Ruồi giấm…”, “Một đôi ruồi, trong một mùa từ tháng tư đến tháng tám nếu đều mẹ tròn con vuông sẽ đẻ ra 19 triệu tỉ con ruồi, ảnh hưởng xấu tới môi trường sinh thái”,  “Một là nuôi sống nơi dơ bẩn, mang nhiều vị trùng gieo rắc bệnh tật, Bên ngoài ruồi mang 6 triệu vi khuẩn, trong ruột chửa đến 28 triệu vi khuẩn”.

+ Phương pháp thuyết minh được sử dụng là: định nghĩa, giải thích, liệt kê, dùng số liệu, phân loại.

b) Nét đặc biệt của văn bản thuyết minh này là mang hình thức của một câu truyện vui rất hấp dẫn, lôi cuốn người đọc.

+ Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật: nhân hóa, tưởng tượng

c) Các biện pháp nghệ thuật trên có tác dụng gây hứng thú và làm nổi bật nội dung cần thuyết minh.

Câu 2 (Soạn Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh): Đọc đoạn văn sau và nêu nhận xét về biện pháp nghệ thuật được sử dụng để thuyết minh

Trả lời:

Biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn trên là biện pháp nghệ thuật tự sự (kể chuyện). Qua câu chuyện thời thơ ấu mà bà kể, nhân vật tôi biết được đặc tính khoa học về loài chim cú.