Câu 1 trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tìm từ Hán Việt trong câu sau: “Thái độ đối xử với động vật là một tiêu chí đánh giá sự văn minh của một cá nhân hoặc cộng đồng.”. Em hiểu “văn minh” có nghĩa là gì? Cách đối xử với động vật như thế nào được coi là kém văn minh, lạc hậu?
Trả lời:
– Từ Hán Việt trong câu trên là: thái độ, động vật, tiêu chí, văn minh, cá nhân, cộng đồng.
– Theo em hiểu, “văn minh” là quy tắc ứng xử tôn trọng lẫn nhau, cư xử lịch sự. Văn minh hiểu rộng ra là trình độ phát triển đạt đến một mức nhất định của xã hội loài người, có nền văn hóa vật chất và tinh thần với những đặc trưng riêng.
– Cách đối xử kém văn minh, lạc hậu là:
+ Giết hại, đánh đập, ngược đãi, hành hạ các loài động vật
+ Sử dụng các sản phẩm và ăn thịt các loài động vật quý hiếm, được nhà nước/ chính phủ bảo vệ. Ví dụ như sừng tê giác, tê tê, răng nanh hổ, ngà voi, mật gấu, da gấu…
+ Tiếp tay mua bán, săn bắt các loài động vật hoang dã, quý hiếm
+ Hủy diệt môi trường sống của các loài động vật. Ví dụ: chặt phá rừng, gây ô nhiễm….
Câu 2 trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Đọc các câu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: “Đại dương bao quanh lục địa. Rồi mạng lưới sông ngòi chăng chịt. Lại có những hồ năm sâu trong đất liền lớn chăng kém gì biển cả.” (Khan hiếm nước ngọt).
- a) Xếp các từ in nghiêng vào hai nhóm: từ thuần Việt, từ Hán Việt.
- b) Xếp các từ thuần Việt, Hán Việt thành các cặp đồng nghĩa.
- c) Tìm thêm hoặc đặt câu có sử dụng một trong các từ đại đương, lục địa.
Trả lời:
– Các từ in nghiêng bao gồm: đại dương, lục địa, đất liền, biển cả
a, Phân loại các từ:
+ Từ thuần Việt: đất liền, biển cả
+ Từ Hán Việt: đại dương, lục địa
b, Các cặp đồng nghĩa: đại dương – biển cả; đất liền – lục địa
c, Đặt câu có sử dụng từ đại dương hoặc lục địa.
– Đại dương rất rộng lớn và điều đó làm cho trẻ con tò mò yêu thích khám phá
– Ttheo quy ước, Trái Đất có 7 lục địa bao gồm Á, Phi, Nam Mỹ, Bắc Mỹ, Âu, Úc và Nam Cực.
Câu 3 trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Phân tích văn bản Khan hiếm nước ngọt:
- a) Chủ đề của văn bản là gì?
- b) Xác định các đoạn văn và chủ đề của mỗi đoạn.
- c) Nội dung các đoạn văn phục vụ cho chủ đề của văn bản như thế nào?
- d) Dựa vào hiểu biết về các phép liên kết đã học ở tiểu học, hãy chỉ ra và phân tích một phép liên kết câu ở một đoạn văn trong văn bản.
Trả lời:
a, Chủ đề của văn bản “Khan hiếm nước ngọt” là tác giả nêu ra tình trạng khan hiếm nước ngọt trên thế giới hiện nay.
b, Văn bản được chia thành 3 đoạn. Cụ thể nội dung từng đoạn như sau:
– Đoạn 1 (được đánh dấu bằng số 1, được tính từ đầu đến… “nhầm to”). Nội dung đoạn này đưa ra những nhầm tưởng về việc con người không bao giờ thiếu nước ngọt trên thế giới. Đoạn này có vai trò dẫn dắt vào nội dung chính.
– Đoạn 2 (Từ “Đứng là bề mặt”… đến “trập trùng núi đá”): Đưa ra các lý do khan hiếm nước ngọt. Ví dụ như rác thải, chất độc con người thải ra sông, suối, biển…; nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều và sử dụng lãng phí nước ngọt hay phân bố không đều.
– Đoạn 3 (Còn lại): Tác giả kết luận nước ngọt đang khan hiếm và kêu gọi mọi người sử dụng hợp lý.
c, Nội dung các đoạn văn phục vụ cho chủ đề văn bản như sau:
– Đoạn 1: giới thiệu vấn đề khan hiếm nước ngọt, đưa ra bằng chứng chứng minh
– Đoạn 2: Nêu lý do khan hiếm nước ngọt bằng những lý lẽ thuyết phục
– Đoạn 3: Đưa ra các giải pháp để tiết kiệm nước ngọt.
d, Có nhiều biện pháp liên kết được sử dụng trong văn bản.
Ví dụ:
– Nước ngọt đang ngày càng khan hiểm và muốn có nước sạch, hợp vệ sinh để dùng rất tốn kém. Vì vậy, cùng với việc khai thác các nguồn nước ngọt, con người ngày càng phải sử dụng một cách hợp lí, tiết kiệm tài nguyên nước.
Sử dụng phép liên kết nối là quan hệ từ “Vì vậy”.
– Sử dụng các phép liên kết câu thay thế: sử dụng các từ đồng nghĩa để thay thế như: đại dương, biển cả.
Câu 4 trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Đọc và đặt nhan đề phù hợp cho văn bản sau:
Một buổi tối, tôi cùng Gia-ca-ri-a (Zakaria), đứa con trai lên tám của tôi, đọc tạp chí truyền hình để chọn chương trình xem.
– Có một cuộc thi hoa hậu nè! – Tôi phấn khởi nói.
Gia-ca-ri-a hỏi tôi thi hoa hậu là gì. Tôi giải thích rằng đó là cuộc thi chọn ra người phụ nữ đẹp nhất và tốt bụng nhất.
Ngay sau đó, con trai tôi đã làm tôi vô cùng xúc động khi ngạc nhiên hỏi tối:
– Mẹ ơi, sao mẹ không tham dự cuộc thi đó?
(Theo sách Hạt giống tâm hồn và ý nghĩa cuộc sống)
Trả lời:
Em có thể đặt nhan đề cho văn bản trên là: Hoa hậu trong lòng con; Mẹ là hoa hậu của con; Ai mới là hoa hậu thực sự?
Câu 5 trang 54, 55 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Đọc các đoạn văn sau và tìm câu chủ đề của mỗi đoạn
- a) Chăm sóc vật nuôi sẽ giúp trẻ có một cơ hội tuyệt vời để tìm hiểu về hậu quả. Khi các thú cưng không được chăm sóc tốt, kết quả sẽ thấy rõ ràng trong thực tế. Ví dụ: Nếu cá không được cho ăn, cá sẽ chết; nếu chó không được vận động, chó sẽ bị cuồng chân; khi chuồng của một con chuột lang không được cọ rửa thì nó sẽ có mùi khó chịu;…
(Tại sao nên có vật nuôi trong nhà?)
- b) Động vật không xa lạ với cuộc sống con người; gần như mỗi chúng ta đều từng có những kí ức tuổi thơ tươi đẹp gần gũi với động vật và thiên nhiên. […] Hẳn nhiều người đều từng dành hàng giờ nhìn lũ kiến “hành quân” tha mồi về tổ hay buộc chỉ vào chân cảnh cam làm cánh diều thả chơi. Những loài động vật bé nhỏ đã nuôi dưỡng biết bao tâm hồn trẻ thơ, vẽ nên những bức tranh kí ức về thời ấu thơ tươi đẹp.
(Vì sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật?)
- c) Vào kì nghỉ hè, nhiều trẻ em mong ngóng được về quê chơi. Buổi sáng tinh mơ, gà trống gáy vang ò ó o gọi xóm làng thức dậy, lũ chim chích đùa vui trên cành cây, đàn bò chậm rãi ra đồng làm việc. Người nông dân ra bờ sông cất vó, được mẻ tôm, mẻ cá nào lại đem về chế biến thành những món ăn thanh đạm của thôn quê. Vì vậy, khó mà tưởng tượng được rằng nếu không có động vật thì cuộc sống của con người sẽ ra sao.
(Vì sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật?)
Trả lời:
Câu chủ đề của mỗi đoạn:
a, Chăm sóc vật nuôi sẽ giúp trẻ có một cơ hội tuyệt vời để tìm hiểu về hậu quả.
b, Những loài động vật bé nhỏ đã nuôi dưỡng biết bao tâm hồn trẻ thơ, vẽ nên những bức tranh kí ức về thời ấu thơ tươi đẹp.
c, Vì vậy, khó mà tưởng tượng được rằng nếu không có động vật thì cuộc sống của con người sẽ ra sao.
Câu 6 trang 55 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chọn một trong hai đề sau:
- a) Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 dòng) với câu chủ đề: Chúng ta cần đối xử thân thiện với động vật.
- Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 dòng) với câu chủ đề: Chúng ta cần sử dụng nước ngọt một cách hợp lí, tiết kiệm.
Trả lời:
Em chọn chủ đề số 1: Viết đoạn văn ngắn 5-7 dòng với câu chủ đề: Chúng ta cần đối xử thân thiện với động vật.
Chúng ta cần đối xử thân thiện với động vật. Bởi vì chúng gắn liền với cuộc sống của con người và có ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái. Chúng có vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống của chúng ta. Chúng cũng là thực thể sống, có linh hồn, cảm xúc, hành động, vì thế, chúng cũng cần được tôn trọng, yêu thương và xứng đáng được sống an toàn, khỏe mạnh trong môi trường của chúng. Con người cần đối xử văn minh với chúng. Hãy dừng ngay việc săn bắt, giết hại, ngược đãi, bạo hành chúng! Đối với các động vật quý hiếm, con người cần chung tay bảo vệ đa dạng sinh vật và tránh tuyệt chủng các loài vật trên Trái Đất. Bạn và tôi hãy cùng lên án những hành động thiếu văn minh đối với động vật nhé!